(English version see below)
In voorjaarsgras kunnen zich grote hoeveelheden suikers en zetmeel ophopen. Een naam die in de voedingswereld vaak voor suikers en zetmeel wordt gebruikt: niet-structurele koolhydraten of NSK’s. NSK’s kunnen op hun beurt problemen in de blinde en dikke darm veroorzaken waaronder koliek. Koliek is geen ziekte maar een soort algemene vorm van buikpijn. Koliek is een erg complex fenomeen en de oorzaken ervan zijn meestal multifactorieel. Wat in ieder geval wel duidelijk is dat onbeperkt weiden in voorjaarsgras een oorzaak is voor koliek bij paarden.
Hoe veroorzaakt voorjaarsgras koliek bij paarden?
Eigenlijk vreemd, want wat ook bekend is, is dat het laten weiden van paarden in z’n algemeenheid het risico op koliek verkleint. Echter te lang weiden in voorjaarsgras maakt dat paarden meer NSK’s opnemen dan hun maagdarmkanaal kan verwerken.
Onder normale omstandigheden wordt het zetmeel uit gras in de dunne darm met behulp van enzymen afgebroken tot glucose. Dat glucose wordt vervolgens door de wand van de dunne darm opgenomen in het lichaam. Bij een overconsumptie van zetmeel kan niet alle zetmeel in de dunne darm worden afgebroken en opgenomen en dat kan er toe leiden dat grote hoeveelheden in de blinde en dikke darm terecht komen. Daar vindt de vertering plaats door miljarden bacteriën en die hebben tijd nodig om zich aan te passen aan deze nieuwe voedselstroom. Als grote hoeveelheden suikers en zetmeel in de blinde en dikke darm aankomen dan neemt een bepaald type bacterie in aantal toe: de acidofiele bacteriën. Die bacteriën produceren veel melkzuur en dat maakt dat de PH (de zuurgraad) sterk daalt. Deze verzuring maakt weer dat een ander groep, de structuur-verterende bacteriën in aantal afnemen. De vertering van structuurrijke voerbestanddelen neemt daardoor af en ook de opname van vetzuren in de endeldarm. Verder raakt ook de beschermende slijmvlieslaag aan de binnenkant van de darmwand beschadigd door de lage PH. Dat leidt tot irritaties en ontstekingen met als gevolg; koliek.
Preventie is altijd beter dan een paard met koliek behandelen
Waar wordt het gehalte aan NSK’s in gras door bepaald?
NSK’s in gras zijn een mengeling van suiker, zetmeel en fructaan. Als u als eigenaar de principes kent achter de gehaltes aan NSK’s in gras, kunt u een strategie bepalen om om te gaan met voorjaarsgras en koliek voorkomen. Het gehalte aan NSK’s in gras varieert enorm en het hangt af van:
- Soorten: leguminosen (klavers, luzerne) en warm-seizoen grassen (bermuda gras) hopen veel zetmeel op terwijl koud-seizoen grassen (thimothee, rietzwenkgras, kropaar) veel fructanen ophopen. Koud-seizoen grassen groeien in de lente en schieten aar op het einde van de lente en begin zomer. Warm seizoen grassen beginnen laat in de lente te groeien en schieten aar in de late zomer.
- Groeistadium: de omstandigheden in de lente bevorderen de ophoping van koolhydraten ongeacht het groeistadium van de grasplant. Als gras in de aar schiet, heeft het enorme hoeveelheden NSK’s in de aar en dat verklaart waarom paarden er gek op zijn.
- Buiten omstandigheden: grassen hebben licht nodig om suikers te produceren. Weinig zonlicht beperkt dan ook de suikerproductie. Om deze reden zijn in voorjaarsgras de NSK gehalten lager vroeg in de morgen zo rond 04.00 en 05.00 uur. De hoogste gehalten worden rond 16.00 en 17.00 uur gevonden.
Enkele tips om het paard veilig(er) in voorjaarsgras te weiden
- Introduceer het paard geleidelijk aan de voorjaarsweide. Het maagdarmkanaal kan zich goed aanpassen als gestart wordt met 15 minuten grazen per dag. Voer dit langzaam op tot een uur om de ander dag.
- Laat paarden niet in de middag grazen
- Blijf ruwvoer verstrekken op stal. Vier uur zonder ruwvoer kan al een negatief effect hebben op de darmgezondheid van een paard
- Let op de signalen voor onvoldoende ruwvoeropname: niet stevige keutels, zand eten, vreten aan hekken, manen, staart en bomen.
- Maai onkruid zodra het zaad begint te schieten
- Als het gras te kort is, verplaats de paarden naar een andere weide
- Geef voldoende en vers water
- Als bij een ruwvoerverandering de keutels hun stevigheid verliezen dan kunnen prebiotica en probiotica helpen.
Veilig paarden in voorjaarsgras weiden is mogelijk
Auteur: Dr. Gulsah Kaya Karasu | Hogeschool Van Hall Larenstein | Velp
Foto’s: Hans van Tartwijk
Keys to preventing spring pasture associated colic
Spring pasture grasses are capable of accumulating high amounts of nonstructural carbohydrates (NSCs), that can cause hind gut problems like colic. Colic is not a disease, but a generic form of abdominal pain. It is highly complex and multi-factorial in nature. Feeding practices including horse starts going for unrestricted spring pasture were long ago identified as a cause of colic.
How does spring grass cause colic in horses?
Pasture turnout has generally been found to be associated with a reduced risk of colic in comparison to stable confinement. However, when spring starts and horses continuous grazing or adjusting grass pasture times, they consume more NSC than their digestive tract may be able to handle.
Under normal conditions, when horses consume grass, starch is digested to glucose by enzymes in the small intestine and absorbed. However, overconsumption of starch intake it is likely to result in significant delivery of starch to the hindgut where the breakdown of fiber normally occurs. The horse’s large intestine contains billions of bacteria and those bacteria’s need time to adjust to these changes. When large amounts of starch and fructan reach the hindgut, favors the growth of acidophilic bacteria that generate lactate and result in a fall in pH. This acidification has further effects on bacterial populations including a reduction in fiber-fermenting species, fiber digestibility and short chain fatty acids absorption by the colon. Consequently, the normally highly exclusive intestinal mucosal barrier may be disrupted by low pH, and result with colic due to inflamed and irritated intestinal lining.
Prevention is better than treating horses with colic
What does the NSC content of your spring pasture grass depend on?
NSC’s found in grasses are a mixture of sugar, starch and fructan. Understanding the basic principles of NSC’s in spring grass will help you as a horse owners to develop strategies for managing spring grazing for your equines and prevent them from colic. NSC contents of forages varies widely depending on:
- Species and variety of forages: Legumes (clover, alfalfa) and warm-season grasses (Bermuda grass) accumulate starch, while cool-season grasses (timothy, tall fescue, orchardgrass) accumulate fructans as NSC. Cool-season grasses grow in the spring and mature by late spring or early summer, and warm-season grasses begin growth in late spring, mature during late summer.
- Stage of growth: Conditions in spring often favor carbohydrate accumulation, regardless of the stage of plant growth. When grass goes to seed, it has stored massive amount of NSC in the seed heads, that explained why horses love to eat them.
- Environmental conditions: Grasses use light to produce sugars from carbon dioxide through photosynthesis, therefore low sunlight limits the amount of sugar produced by green plants. Hence, in spring grass NSC levels to be lower by early morning around 0400 h and 0500 h, although with highest values between 1600 h and 1700 h.
Safe spring pasture grazing is possible
Some tips for safer spring pasture grazing:
- Introduce your horse to spring pasture gradually. To allow the digestive system to adapt begin with 15 minutes grazing per day, slowly increases of 30 minutes to an hour every other day.
- Avoid afternoon grazing
- Continue on forage feeding in stable. As little as 4 hours without forage can have a negative impact on gut health
- Monitor your horses vital signs of not enough fibre such as loose stools, eating dirt, fences, manes & tails, trees
- Mow weeds as soon as you see them start to flower
- Migrate to another field when grass is grazed down to low
- Access to clean, fresh water
- If stools loosen during a change in forage, probiotics or prebiotics could prove useful.
Author: Dr. Gulsah Kaya Karasu | Hogeschool Van Hall Larenstein | Velp
Images: Hans van Tartwijk
