Maagzweren (Equine Gastric Ulcer Syndrome afgekort tot EGUS in de literatuur) is een veelvoorkomende aandoening bij paarden waarbij er sprake is van beschadigingen en/of zweren in de maag, maar ook de slokdarm of dunne darm kunnen aangetast zijn. Op basis van onderzoek wordt geschat dat deze aandoening bij circa 60% van de sport- en recreatie paarden voorkomt.  

 

De maag van het paard

De maag van het paard heeft een gebogen vorm, van elastisch weefsel met een capaciteit van 8 tot 15 liter. De maag bestaat uit 2 delen, het onderste gedeelte (glandulaire deel) waar o.a. maagzuur geproduceerd wordt met een flinke beschermlaag en het bovenste gedeelte (het squameuze deel) met een veel dunnere beschermlaag. Maagzweren in het bovenste gedeelte van de maag is een direct gevolg van het slijmvlies dat in contact komt met maagzuur. In tegenstelling tot het onderste gedeelte van de maag dat continu in aanraking komt met maagzuur en beschermende laag heeft om schade te voorkomen.  Om deze reden worden maagzweren in het onderste maaggedeelte eerder veroorzaakt door de problemen in de beschermende laag.

 

 

Welke symptomen zien we bij paarden met maagzweren?

Symptomen van maagzweren zijn niet altijd duidelijk, maar in sommige gevallen te herkennen aan verminder eetlust, minder groei of gewichtsverlies, slechte conditie of mager, gedragsveranderingen (zoals  depressie, agressie of angst) en verminderde (sport)prestatie. Daarnaast is er ook een bewijs dat maagzweren kunnen leiden tot een verhoogd risico op koliek.

 

Hoe weet ik of mijn paard maagzweren heeft?

De symptomen alleen zijn niet voldoende voor een diagnose van maagzweren. Enkel een onderzoek met een endoscoop (maagscopie) kan een betrouwbare diagnose geven. Als een maagzweer eenmaal is vastgesteld, wordt er gekeken naar de ernst van de wonden op het maagslijmvlies en gescoord van 0-4. Er wordt dan beoordeeld op aan- of afwezigheid, anatomische locatie, verdeling, en irritatie van de maagwand. Een score van nul betekent geen aantasting en een score van 4 betekent ernstige maagzweren.

 

Wat zijn de oorzaken van maagzweren?

De oorzaak van maagzweren is niet altijd even duidelijk. Maar gezien het feit dat het erg veel voorkomt bij sportpaarden, lijkt het erop te wijzen dat er een verband is met het voermanagement, zoals teveel tijd tussen voerbeurten, voer met veel suikers en zetmeel, sport niveau en aantal uren dat een paard in een box staat.

Het paard is nu eenmaal een dier dat speciaal is aangepast op het verteren van vezelrijk plantaardig materiaal. Maar om prestaties te verbeteren krijgen sommige paarden een vezelarm dieet met veel granen. Juist granen zorgen dat er de maag extra maagzuur gaat produceren en bij hooi zien we dit effect veel minder. De gedachte is dat voer waarbij de pH van de maag verder omlaag gaat  en de productie van vluchtige vetzuren in de maag stimuleert bijdraagt aan het ontstaan van maagzweren. Maar hoe verschillende voersoorten de maag (pH) beïnvloeden moet nog verder onderzocht worden.

 

 

Vier eenvoudige regels die helpen om maagzweren te voorkomen:

• Voer meer vezels

Ruwvoer is voor alle paarden belangrijk en voldoende ruwvoer helpt in het voorkomen van maagzweren. Grazen waarbij dus regelmatig gekauwd en gelopen wordt als ideaal gezien. Een algemene richtlijn is dat paarden minimaal 1,5 kg (droge stof) per 100 kg lichaamsgewicht  aan ruwvoer per dag nodig hebben. Vooral luzerne (hooi) is een goede keuze, omdat het meer eiwit en calcium bevat en daarmee beter helpt bij maagzweren dan gewoon hooi doordat het de zuurtegraad in de maag kan bufferen.

• Voer minder zetmeel

Zetmeel is een van de belangrijkste energiebronnen voor het paard, maar dit is ook sterkt gelinkt aan een hogere kans op maagzweren. Het advies voor zetmeel luidt dan ook dat je niet meer dan 2 gram per kg lichaamsgewicht per dag mag voeren. En niet meer dan 1 gram zetmeel per kg lichaamsgewicht per voerbeurt.

• Geef olie voor extra energie

Vetrijke voermiddelen zoals plantaardige olie zijn goede en veilige energiebronnen om maanzweren te voorkomen. Maisolie kan een effectief en betaalbaar voermiddel zijn om de kans op maagzweren te verkleinen. Uiteraard moet dit voorzichtig opgebouwd worden.

• Geef meerdere voerbeurten

Paarden horen het voer langzaam op te nemen, en gelijkmatig verdeeld over 24uur. Daarom wordt het aangeraden om ruwvoer 24/7 aan te bieden (mits dit past bij het type paard en ruwvoer kwaliteit).  Zorg daarnaast dat paarden niet langer dan 6 uur zonder ruwvoer (kauwen) staan.

 

 

Tekst: Dr.Vet.Med.Gulsah Kaya Karasu , docent en onderzoeker | Sandra van Iwaarden, docent | Equine Sports & Business Van Hall Larenstein University of Applied Sciences, Netherlands

 

Andere artikelen van docenten van Equine Sports & Business Van Hall Larenstein University of Applied Sciences: